Waarom is luisteren zo belangrijk? 

We besteden jaren van ons leven aan het leren lezen, schrijven en spreken, maar hoe zit het met luisteren? We verlangen er allemaal naar om gezien en gehoord te worden door de mensen om ons heen. Op een dieper niveau willen we betekenis hebben in het grotere geheel. De Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow, bekend van de Maslow-piramide, beschouwde dit als één van de basisbehoefte waarmee we allemaal geboren worden. Nadat iemand serieus naar onze kant van het verhaal heeft geluisterd, staan we meer open voor het standpunt van de ander. Dit vereist echter echt luisteren, niet alleen luisteren om zo snel mogelijk zelf weer geluid te produceren. Zoals de bekende managementgoeroe Stephen Covey zei: “Seek first to understand, then to be understood.” Om hieraan bij te dragen, geef ik je drie tips om echt te luisteren wanneer iemand een andere mening heeft dan jij:

Tip 1: Stel open vragen met de intentie om te erkennen dat je even vaak, of zelfs vaker, ongelijk hebt dan de ander. 

We verwarren onze mening vaak met de universele waarheid en gaan er ook nog eens van uit dat we minder denkfouten maken. Helemaal amusant is het Dunning Kruger effect: Hoe minder we van iets weten, hoe meer we denken dat we er verstand van hebben. Het zou mooi zijn als we door deze kennis meer openstaan voor de mogelijkheid dat de ander ons veel kan leren. Dit vormt een solide basis voor het stellen van open vragen. 

Open vragen geven je gesprekspartner de ruimte om zelf na te denken. Het lijkt simpel, maar we raken vaak verstrikt in het gebruik van werkwoorden. Enkele voorbeelden zijn: “Heb je hier al over nagedacht?” of “Kun je niet…?” Deze zijn goed bedoeld, maar niet echt open. Zelfs als een vraag begint met “wat” of “hoe”, kan deze nog steeds sturend zijn. Voorbeelden als: “Hoe zit het dan met…?” of “Wat vind je van…?” geven ook veel richting. Gesloten vragen hebben uiteraard ook een belangrijke rol en functie in communicatie. Een gesloten checkvraag als: “Bedoel je…?” is natuurlijk heel elegant.

Tip 2: Blijf zowel non-verbaal als verbaal support geven. 

Als we iets horen waar we het mee eens zijn, worden we direct non-verbaal en verbaal enthousiast. We knikken en zeggen automatisch “ja!” Maar wanneer we iets horen wat ons niet bevalt, verandert onze expressie direct. Ons gezicht laat zien wat we vinden en non-verbaal moedigen we de ander niet aan. De mate van non-verbaal en verbaal support bepaalt in hoeverre iemand zich uitgenodigd voelt om zijn gedachten te delen. Door bewust ook support te geven wanneer je een mening hoort die niet direct overeenkomt met jouw wereldbeeld, vergroot je de inhoud van het gesprek en hoor je wellicht iets wat jullie dichter bij elkaar brengt. Wat is support? Gewoon vriendelijk knikken. Af en toe “ja” zeggen of bijvoorbeeld zeggen: “Boeiend, vertel meer.”

Tip 3: Luister met je hele lichaam. 

Tijdens een training “Awareness Centered Deep Listening” maakte ik kennis met het fenomeen van luisteren met je hele lichaam. In het kort komt dit erop neer dat je je aandacht naar je lichaam brengt, je geest leegmaakt en vanuit compassie contact maakt. In de training werden we uitgedaagd om vanuit verschillende delen van ons lichaam te luisteren. Het was fascinerend om te ervaren wat dit met ons doet en hoe het contact versterkt. 

Als dit te zweverig klinkt, heb ik een alternatieve beschrijving: Het is niet inspirerend om tegen iemand te praten die met zijn hoofd bezig is met boodschappenlijstjes. Dus blijf aanwezig!